Vrijheid


Al enige tijd zoek ik naar een goede smoes om de visie van Bonhoeffer op vrijheid te ventileren. Ik dacht daar een goede reden voor gevonden te hebben mijn het stukje ‘Mijn Burgerplicht’ dat enige uren op Prinsenpad heeft gestaan. Bij nader inzien niet zo’n goede gedachte, niet om het stukje zelf, ik mag schrijven waarover ik wil en laten zien wie ik ben, maar omdat ik vrees voor reactie op reactie en zo lezers in een nare positie zou kunnen brengen waarin ik ze niet brengen wil.

Vrijheid dus! Als ik de laatste tijd de demonstraties waarneem in Nederland en overigens in veel meer landen, dan gaat het vaak over de roep om vrijheid. Vrijheid en het recht op zelfbeschikking zijn moeilijke thema’s! Die vereisen een zorgvuldige analyse die ik hier, wees gerust, niet zal voorschotelen. Maar ik moet steeds aan Curaçao denken als ik die demonstraties zie of de gesprekken aan de gesprekstafels op TV, wat ik overigens uit zelfbehoud al een tijdje niet meer doe. Op Curaçao is, of was, het woord ‘Respect’ erg in zwang, op bankjes en bushokjes is dat woord te lezen. Ook hier op de muren van achterstandswijken in Valencia kom ik dat woord wel tegen. Erg belangrijk natuurlijk dat verschillende groepen, arm/rijk, zwart/wit, man/vrouw enz. elkaar respecteren. Op Curaçao bedoelen ze het alleen erg vaak wat anders. Toen ik een achterbuurman wees op het erg slecht behandelen van zijn dieren, en dan is hier ‘erg slecht behandelen’ een understatement, hief hij zijn vinger en eiste respect en bedoelde daarmee ‘bemoei je met je eigenzaken en wegkijken aub’. De volgende dag dreigde hij mij per brief te zullen doodschieten als ik mij nog éénmaal met zijn zaken bemoeide en dat ik die brief heus niet als bewijs aan de politie hoefde te laten zien want die had hij allemaal in zijn zak, die respecteerden hem!

Dietrich Bonhoeffer, de theoloog die mede Hitler trachtte te vermoorden schreef in zijn cel, vlak voordat de Gestapo hem in ’45 ophing (hij mocht geen 40 jaar worden), en heel traktaat die door een gelovige gevangenisbewaarder uit zijn cel is gesmokkeld. Die zijn in boekvorm onder zijn naam postuum gepubliceerd. De leer van Jezus vatte hij samen in de Bergrede. Frits de Lange schreef een boekje over zijn theologische opvattingen waaruit de volgende woorden zijn samengevat en eigenlijk ook de hele Bergrede:

 

Je bent vrij met het oog op de ander

Vrijheid zonder verantwoordelijkheid is willekeur

Verantwoordelijkheid zonder vrijheid is slavernij

De verantwoordelijkheid bindt de vrijheid

De vrijheid adelt de verantwoordelijkheid

Je bent vrij, met het oog op anderen. *

 

Het één kan niet zonder het ander: vrijheid alleen kan niet bestaan en ook verantwoordelijkheid niet, beide gaan altijd samen, als het goed is.

Vrijheid opeisen is één ding maar wat geef je ervoor terug?

Dit gaat m.i. verder dan ‘wat je niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’ want dat gaat nog uit van het ik, ik denk dat Bonhoeffer uitgaat van de ander en zo hoort het, volgens mij dan.

*uit ‘Een burger op z’n best’ (Dietrich Bonhoeffer) van Frits de Lange


3 reacties op “Vrijheid”

  1. Dus als je iemand bent kan je niet schrijven wat je wil op een blog. Maar onder een pseudoniem ben je niemand en kan je dus los gaan?
    Is vrijheid als de lucht die we inademen? We hebben het allemaal nodig. En het liefst zo fris mogelijk. (Beetje geluk hebben waar je start met je leven) In je achtertuin een houtvuurtje opstoken ‘ken net’, hooguit een paar boze mensen en een prikkeltje in de keel. Maar een Tatasteelvuur is een ‘van Houwelingetje’?

    Bedankt trouwens. Nu weet ik waar de naam van de school van je oudste kleindochter vandaag komt 😀

  2. Graag gedaan ‘hier durf ik mijn naam niet meer te zetten’.
    Bonhoeffer was in die tijd, én daarna, een invloedrijk theoloog! Hij kwam uit een zeer goede en conservatieve familie. Maar hij had een vrije geest. Hij worstelde enorm met die bijdrage aan de (mislukte) moord op Hitler vanwege zijn geloof.

  3. Ik had nog nooit gehoord van Bonhoeffer, dank daarvoor, Cees. Maar hij zat dus in het complot van Von Stauffenberg.
    Zijn zinnen zetten je toch weer aan het denken en daar kunnen we er nooit genoeg van hebben🙂
    Weer stof om op te kauwen, zo in de huidige maatschappelijke discussie over het onderwerp ‘Vrijheid’. Mooi stuk!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *